Page 22 - E-BOOK
P. 22
สามารถในการแข่งขันสูงขึ้นเสมอไป และมิได้เป็นเครื่องรับประกันว่าเกษตรกรและผู้ค้ารายเล็กจะมีส่วนร่วม
ในกระบวนการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ดังนั้น นโยบายส�าคัญของประเทศ คือ “นโยบายส่งเสริมขีดความสามารถ
ในการแข่งขัน” พร้อมกับ “การเพิ่มบทบาทของผู้ประกอบการรายย่อย” จะเป็นสิ่งส�าคัญที่ช่วยให้ผู้ประกอบการ
ธุรกิจการเกษตรขนาดเล็ก-กลางในชนบท สามารถเชื่อมโยงเกษตรกรรายย่อยกับห่วงโซ่อุปทานและ
ความต้องการของผู้บริโภคได้ พร้อมกับสร้างความเป็นธรรมและความยั่งยืนของการกระจายอาหารเพื่อสร้าง
ความมั่นคงทางอาหารได้
ภาวะวิกฤตกับวิถีการใช้ชีวิตแบบใหม่ (New Normal) ในระบบการกระจายอาหาร ภาพที่ปรากฏในสื่อ
และการรับรู้ผ่านสื่อสังคมออนไลน์ (Social Media) พบว่า รูปแบบการกระจายอาหารในภาวะวิกฤตมี 2 ลักษณะ
ที่ส�าคัญ คือ
๑) การกระจายอาหารผ่านธุรกิจบริการจัดส่งอาหาร (Food Delivery) เติบโตขึ้นมาก สถานการณ์
โควิด-19 ได้เปลี่ยนพฤติกรรมให้เกิดการซื้อกลับไปรับประทานที่บ้านและเกิดกิจกรรมการปรุงอาหารรับประทาน
1๔
เองมากขึ้น บทวิเคราะห์ของศูนย์วิจัยกสิกรไทย ระบุว่า ยอดขายอีคอมเมิร์ซ และบริการสั่งอาหารไปยัง
ที่พัก (Food Delivery) ของไทยในช่วงระหว่างวันที่ 22 มีนาคม–๓๐ เมษายน พ.ศ. 2๕๖๓ จะเพิ่มขึ้นจากช่วง
เวลาปกติราว ๘,๐๐๐ ล้านบาท (แบ่งเป็นอีคอมเมิร์ซ ๖,๘๐๐ ล้านบาท และบริการสั่งอาหารไปยังที่พัก 1,2๐๐
ล้านบาท) สถานการณ์โควิด-19 จะเป็นตัวเร่งส�าคัญ ให้ผู้บริโภคมีต้องการอาหารที่มีนวัตกรรมสร้างระบบ
ภูมิคุ้มกันให้ร่างกายในรูปแบบต่าง ๆ มากขึ้น ขณะที่พฤติกรรมที่เกิดขึ้นในช่วงกักตัว ส่งผลให้กลุ่มอาหาร
พร้อมปรุง อาหารพร้อมรับประทาน อาหารที่มีอายุเก็บรักษานาน ตลอดจนอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการ
และดีต่อสุขภาพ มีอัตราเติบโตสูงขึ้น ความหวาดระแวงในไวรัส ท�าให้ผู้บริโภคเกิดพฤติกรรมการซื้ออาหาร
กลับไปรับประทานที่บ้านมากขึ้น เกิดกิจกรรมปรุงอาหารกินเองเพิ่มขึ้น และนิยมซื้อสินค้าผ่านทางออนไลน์
มากขึ้นจนกลายเป็น New Normal
๒) การขับเคลื่อนการกระจายอาหารทางเลือก ในหลากหลายช่องทาง อาทิ
(๑) ตลาดสีเขียวชุมชน ซึ่งมีลักษณะเฉพาะ คือตลาดที่เกษตรกรและชุมชนเป็นผู้ประกอบการเอง
เกิดในพื้นที่ชุมชนท้องถิ่น เป็นการสร้างเศรษฐกิจชุมชน นอกจากนี้ สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชนได้เปิด
‘ตลาดนัดองค์กรชุมชน’ ขายสินค้าออนไลน์ช่วยพี่น้ององค์กรชุมชน ทั่วประเทศที่ได้รับผลกระทบพิษเศรษฐกิจ-
ไวรัสโควิด-19 ตลาดสีเขียวในชุมชนมีส่วนอย่างมากในการช่วยสนับสนุนให้เกิดการเกษตรแบบพึ่งพาตนเอง
โดยเน้นการซื้อของจากตลาดชุมชนใกล้บ้าน อาหารท้องถิ่น และตลาดในประเทศ ดังนั้น หากมีการพัฒนาและ
ส่งเสริมให้มีตลาดของผลิตภัณฑ์อาหารปลอดภัยและเกษตรอินทรีย์ ที่อยู่บนฐานของการเกื้อกูล เชื่อมโยง
ระหว่างเมือง ชานเมือง และชนบท ก็จะท�าให้เกิดการกระจายอาหารและเข้าถึงอาหารประเภทที่มีคุณภาพ
ซึ่งสถานการณ์โควิดที่ผ่านมาและขณะปัจจุบันท�าให้เกิดการก่อรูประบบตลาดสีเขียว ตลาดท้องถิ่นที่เชื่อมโยง
กันนี้ได้เด่นชัดและเป็นตัวอย่างในหลายท้องถิ่นมากขึ้น ดังนั้นจึงควรส่งเสริมอย่างต่อเนื่องต่อไป
(๒) การรวมกลุ่มกลุ่มทางสังคม ของเกษตรกรหรือผู้ท�างานพัฒนาพื้นที่เกษตรกรรมในเมือง
เพื่อเป็นพื้นที่กลางเชื่อมโยงวัตถุดิบอาหารที่สดใหม่ ไม่ต้องกักตุนอาหาร และเป็นช่องทางให้ผู้บริโภคในเมือง
เข้าถึงกลุ่มเกษตรกรได้โดยตรง นอกจากเครือข่ายธนาคารอาหาร กลุ่มปันอาหาร กลุ่มปันชีวิต ยังมีกลุ่มอื่นๆ
อาทิ ใน กทม. มีกลุ่ม Better Bangkok ที่ประสานกับบริษัทธุรกิจเอกชนให้ความช่วยเหลือด้านอาหารเป็น
ข้าวกล่อง เครือข่าย Local Thailand ใช้ช่องทางออนไลน์ในการช่วยเหลือคนที่ยากล�าบากในสถานการณ์
โควิด-19 และในระดับชุมชนมีกิจกรรมมีการรวมกลุ่มและมีกิจกรรม เช่น “คลองเตย ดีจัง ปันกันอิ่ม” ช่วยบรรเทา
ความเดือดร้อนให้ชุมชนโรงหมูในเขตคลองเตยกับช่วงสถานการณ์โควิด-19
2๐ มติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ ๑๓
