Page 54 - E-BOOK
P. 54
“โรคระบาดใหญ่” หมายถึง การระบาดของโรคที่เกิดขึ้นทั่วโลก หรือในพื้นที่เป็นวงกว้างข้ามเขตแดน
ระหว่างประเทศ มักไม่เคยพบมาก่อนในมนุษย์ เช่น โรคโควิด 19 สามารถแพร่เชื้อจากคนสู่คนได้ แต่ยังไม่มี
1๔
หลักฐานยืนยันแหล่งก�าเนิดของโรค แต่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ว่าโรคระบาดใหญ่ มักมีต้นก�าเนิดมา
จากสัตว์ เช่น โรคเมอร์สเกิดจากการติดเชื้อในกลุ่มโคโรนาไวรัสที่มีต้นก�าเนิดจากค้างคาวและแพร่ไปสู่อูฐก่อน
1๕
มายังมนุษย์ โรคซาร์สเกิดจากการติดเชื้อไวรัสที่มีต้นก�าเนิดจากค้างคาวโดยผ่านสัตว์ตัวกลาง เช่น ชะมด
1๖
และแพร่มายังมนุษย์ เป็นต้น
การบริหารจัดการวิกฤตสุขภาพจากโรคระบาดใหญ่
การบริหารจัดการวิกฤตสุขภาพ ในระยะแรกของการเกิดโรคระบาดใหญ่ ประเทศไทยได้ใช้
พระราชบัญญัติโรคติดต่อ พ.ศ. 2๕๕๘ เพื่อการเฝ้าระวังควบคุมการระบาดของโรคติดต่อ ซึ่งมี
คณะกรรมการโรคติดต่อแห่งชาติ โดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เป็นประธานกรรมการ และกระจาย
อ�านาจในการจัดการระดับพื้นที่ มีคณะกรรมการโรคติดต่อจังหวัด ซึ่งมีผู้ว่าราชการจังหวัด เป็นประธานกรรมการ
แต่อย่างไรก็ตาม สถานการณ์โรคระบาดใหญ่โรคโควิด 19 ทั้งภายในประเทศและต่างประเทศยังอยู่ในภาวะ
วิกฤต จ�าเป็นต้องอาศัยอ�านาจตามกฎหมายในเชิงป้องกัน อาทิ การควบคุมการเดินทางเข้าออกราชอาณาจักร
การจัดท�าระบบติดตามตัว การบังคับใช้มาตรการควบคุมโรคที่ครอบคลุมทุกกิจการกิจกรรม รัฐบาลจึงได้ประกาศ
สถานการณ์ฉุกเฉินตามพระราชก�าหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน และจัดตั้งศูนย์บริหาร
สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โรคโควิด 19) หรือ ศบค. โดยมีนายกรัฐมนตรี
เป็นผู้อ�านวยการศูนย์ จัดให้มีโครงสร้างของ ศบค. เพื่อให้เหมาะสมกับการปฏิบัติหน้าที่ในการด�าเนินการแก้ไข
สถานการณ์ฉุกเฉินอย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ ดังนี้ 1) ส�านักงานเลขาธิการ มีรองเลขาธิการนายก
รัฐมนตรีฝ่ายการเมือง ที่นายกรัฐมนตรีมอบหมายเป็นหัวหน้าส�านักงาน 2) ส�านักงานประสานงานกลาง
ให้เลขาธิการสภาความมั่นคงแห่งชาติ เป็นหัวหน้าส�านักงาน ๓) ศูนย์ปฏิบัติการฉุกเฉินด้านการแพทย์และ
สาธารณสุข ให้ปลัดกระทรวงสาธารณสุขเป็นหัวหน้าศูนย์ ๔) ศูนย์ปฏิบัติการด้านมาตรการป้องกันและ
ช่วยเหลือประชาชน ให้ปลัดกระทรวงมหาดไทยเป็นหัวหน้าศูนย์ ๕) ศูนย์ปฏิบัติการกระจายหน้ากากและ
เวชภัณฑ์ส�าหรับประชาชน ให้ปลัดกระทรวงมหาดไทยเป็นหัวหน้าศูนย์ ๖) ศูนย์ปฏิบัติการควบคุมสินค้า
ให้ปลัดกระทรวงพาณิชย์เป็นหัวหน้าศูนย์ ๗) ศูนย์ปฏิบัติการมาตรการเดินทางเข้า-ออกประเทศ และดูแลคนไทยใน
ต่างประเทศ ให้ปลัดกระทรวงการต่างประเทศเป็นหัวหน้าศูนย์ ๘) ศูนย์ปฏิบัติการด้านการสื่อสาร
โทรคมนาคมและสื่อสังคมออนไลน์ ให้ปลัดกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม เป็นหัวหน้าศูนย์
๙) ศูนย์ปฏิบัติการแก้ไขสถานการณ์ฉุกเฉินด้านความมั่นคง ให้ผู้บัญชาการทหารสูงสุดเป็นหัวหน้าศูนย์ และ
1๐) ศูนย์ปฏิบัติการด้านข้อมูล มาตรการแก้ไขปัญหาจากติดเชื้อโรคโควิด 19 ให้ปลัดส�านักนายกรัฐนตรีเป็น
หัวหน้าศูนย์ ซึ่งทั้ง 1๐ ศูนย์จะต้องรายงานให้นายกรัฐมนตรีในฐานะผู้อ�านวยการศูนย์ได้รับทราบ โดย ศบค.
ได้มีการรายงานสถานการณ์การติดเชื้อโรคโควิด 19 ให้ประชาชนได้รับทราบอย่างต่อเนื่องทุกวันเพื่อให้
ประชาชนเกิดความร่วมมือในการป้องกันควบคุมการแพร่ระบาด และลดความตระหนกต่อการระบาด รวมถึง
ชี้แจงมาตรการต่าง ๆ ที่ทางรัฐบาลได้ด�าเนินการ
นอกจากหน่วยงานภาครัฐแล้ว ประเทศไทยยังมีอาสาสมัครสาธารณสุขประจ�าหมู่บ้าน (อสม.) กว่า
1 ล้านคนและพระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจ�าวัด (อสว.) เป็นก�าลังส�าคัญในการช่วยภาครัฐรับมือโรค
ระบาดใหญ่โรคโควิด 19 เกิดเป็นภาพความร่วมมือของภาครัฐและภาคประชาสังคมในหลายเรื่อง ได้แก่ การมี
ส่วนร่วมของประชาชนในเรื่องนโยบายสาธารณะในระดับชุมชน การดูแลซึ่งกันละกันในสังคม จึงเป็นโอกาส
ส�าคัญของภาครัฐและประชาชนที่จะช่วยกันวางมาตรการทางสังคมที่จะรับมือกับการแพร่ระบาด เป็นโอกาส
๕2 มติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ ๑๓
