สมัชชาสุขภาพเฉพาะพื้นที่/ประเด็น เว็บไซต์เครือข่ายสมัชชาสุขภาพเฉพาะพื้นที่/ประเด็นและนโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพแบบมีส่วนร่วม
ถ้าเด็กผู้หญิงคนหนึ่งท้องไม่พร้อม ศูนย์ประสานงานเพราะรักพักใจ จะช่วยเด็กอย่างไร?
“ผู้หญิงที่ท้องไม่พร้อมแต่ตัดสินใจเก็บเด็กไว้ เกิดจากหลายเหตุผล บางคนกลัวบาป บางคนไม่มีความรู้เรื่องอนามัยเจริญพันธุ์ กว่าจะรู้อายุครรภ์ก็เกินกำหนด บางคนรู้ตอนอายุครรภ์ยังน้อย พอตอนใกล้จะคลอด ปรากฏว่าผู้ชายขอแยกตัว เลยต้องยอมเก็บเด็กไว้ จำนวนไม่น้อยตัดสินใจเอาออกทั้งที่อาจเกิดอันตราย บางคนต้องตัดมดลูกทิ้ง และบางคนต้องเสียชีวิต เมื่อผู้หญิงเข้ามาหา “ศูนย์ประสานงานเพราะรักพักใจ ” เราจะพูดคุยถึงความเป็นไปได้ในทางเลือกต่างๆ ถ้าสุดท้ายเขาเลือกเก็บเด็กไว้ เราจะแนะนำให้พยายามเลี้ยงเด็กด้วยตัวเองหรือส่งกลับไปยังครอบครัวเดิม นักสังคมสงเคราะห์จะประเมินความพร้อมของผู้ใช้บริการ และรัฐต้องจัดสวัสดิ
การไปสนับสนุน แต่ถ้าไม่ไหวจริงๆ ก็มีทางเลือกคือ ส่งเด็กไปอยู่กับ ‘ครอบครัวอุปถัมภ์’ ช่วงเวลาหนึ่งก่อน ก็ไปจ้างคนอื่นเลี้ยงแหละ โดยมีนักสังคมสงเคราะห์ไปทำงานด้วย เมื่อผู้หญิงพร้อมค่อยรับกลับไป หรือมอบเด็กให้เราเพื่อส่งต่อไปยัง ‘ครอบครัวบุญธรรม’ เป็นการรับเด็กไปอยู่อย่างถาวร ซึ่งต้องผ่านขั้นตอนการตรวจสอบก่อน และทางเลือกสุดท้ายคือการส่งตัวไปยังสถานสงเคราะห์
สถานสงเคราะห์จำเป็นแค่ไหน?
“สถานสงเคราะห์จำเป็นนะ ไม่ใช่สิ่งไม่ดี แต่ที่เป็นทางเลือกสุดท้าย เพราะโดยภาพรวมมีข้อจำกัดเรื่องงบประมาณ เด็กจำนวนมากต้องอยู่กับเจ้าหน้าที่ไม่กี่คน การดูแลเลยอาจไม่ทั่วถึง ซึ่งส่งผลต่อจิตใจของเด็กที่โตในสภาพแวดล้อมแบบนั้น อาจกลายเป็นมนุษย์พันธุ์ใหม่ที่ไม่สามารถติดต่อสื่อสารกับคนอื่นได้
ครอบครัวบุญธรรม กับ ครอบครัวเดิม?
ขณะที่การมอบเด็กให้ครอบครัวบุญธรรม ภายในสามขวบแรกมักไม่มีปัญหาอะไร แต่ถ้าหลังจากนั้น เด็กอาจคิดว่า ‘ไม่มีใครต้องการฉันแล้วเหรอ’ เราต้องอธิบายว่าแม่เลี้ยงไม่ได้เพราะอะไร เป็นการทำงานก่อนย้ายไปอยู่กับครอบครัวใหม่ เด็กอายุไม่กี่ขวบก็จริง แต่เขารู้เรื่องแล้ว
เด็กที่กลับไปอยู่กับครอบครัวเดิม เขาจะเติบโตอย่างมีรากเหง้า มันดีที่สุดสำหรับเด็กแล้ว ยากดีมีจนก็ยังมีพ่อแม่ ยังมีปู่ย่าตายายคอยห่วงใยและให้ความรัก“เด็กอยู่กับความยากไร้ได้ดีกว่าความเกลียดชังนะ อดมื้อกินมื้อไม่ได้ด้อยกว่าคนที่มีรถมีบ้านเสมอไป โดนผู้ใหญ่บ่นบ้าง แต่ถ้าได้รับความรัก เด็กคนนั้นมีแนวโน้มที่จะไม่หลุดไปสู่วงจรความเสี่ยง ใครๆ ก็พูดว่า ความรักๆๆ ซึ่งเป็นนามธรรมมาก คำถามคือรูปธรรมคืออะไร ลองมองย้อนกลับไปสิ ถ้าคุณเสียใจกลับมา แล้วพ่อแม่หรือปู่ย่าตายายปลอบโยนและไม่ซ้ำเติม คุณจะรู้สึกยังไง ขณะที่เหตุการณ์แบบเดียวกัน คุณเจอท่าทีเพิกเฉย หันหน้าหนี ไม่สนใจ คุณจะรู้สึกยังไง นี่แหละ ความรัก เมื่อรับรู้ว่าตัวเองเป็นที่รักของใครสักคน คุณคงไม่ทำเรื่องไม่ดี เพราะไม่อยากให้เขาต้องผิดหวังหรือเสียใจ”
บทความโดย : อรุณี แดงสกุล เครือข่ายสื่อสารสุขภาวะชุมชนจังหวัดชัยภูมิ
